Katica KULAVKOVA (1951) is a Macedonian writer. She has published more than twenty books of poetry (into Macedonian original and in translation), as well as two collections of short stories, one play, and approximately forty other books, as both author and editor. She has received numerous Macedonian literary awards. She is Professor of Literary Theory at the University in Skopje, a member of the Macedonian Academy of Sciences & Arts and of the European Academy of Sciences & Arts (Salzburg), a Vice President of PEN International. Passions: art photo & astrology.
KATICA KULAVKOVA (KATA Ќulavkova) was born in Veles, Macedonia, in 1951. She is a Macedonian writer, a theoretician of literature and a literary essayist. Currently she is Professor of Theory of Literature, Creative Writing and Literary Herme¬neutics at the University of Cyril and Methodius of Skopje.
She is a member of the Macedonian Academy of Sciences and Art, member of European Academy of Sciences and Arts and a Vice-President of International PEN, she lives in Skopje. She has been Secretary of the Department for Linguistics and Literary Sciences and member of the Presidency of the Macedonian Academy in the period of 2007-2011.
As a Vice President of International PEN (since 2008), she is founder of the International PEN Collection Diversity (www.diversity.org.mk). She is Former President of the Translation & Linguistic Rights Committee of PEN International. She is Former Vice-Chairman of the National UNESCO Commission.
She studied literature at the in Skopje, at the Sorbonne in Paris, and at the University of Zagreb in Croatia. Her PhD was made in Zagreb (1996). Her first book of poems appeared in 1975. Since then she has published fifteen collections, as well as seventeen books on literary theory, as both author and editor. She has received the most important Macedonian literary awards (11 October prize, Brother Miladinovci – Struga poetry evenings prize, Aco Sopov, Dimitar Mitrev etc.
Her poetry and short stories have been translated into many languages, selections and books (English, French, Italian, Spanish, Russian, Romanian, Portuguese, Croat, Serbian, Bulgarian, Turkish, Albanian et al.)
She has been principal investigator of many research projects:
European Interpretations, The Balkan Image of the World (with Polish Academy of Sciences), The New Image of the Balkans (regional), The Projections of Europe in the Slavic peoples (in cooperation with Polish Academy of Sciences), The Intertextuality and the Novel, The Notions of Literary Theory. The European projects Memory and Interpretation, and The Black Arab as a Figure of Memory (shared places of Balkan and Mediterranean memory), were supported by UNESCO’s Programme of Participation.
Areas of interest include: comparative literature, literary poetics and hermeneutics, creative writing, intercultural relations, Balkan identities, intertextuality, transcendental interpretation of art (archetypal, ritualistic).
She lives in Skopje, Macedonia, with her sun and her husband.
Publications include:
Poetry: Annunciation 1975; The Act 1978; Our Consonant 1981; New Sweat 1984; Neuralgic Spots (bilingual edition, Serbian/Macedonian) 1986; Thirst 1989; 1989; Wild Thought (selection) 1989; Domino, 1993; Exorcising Evil, 1997; Via Lasciva (into French) 1998; Time Difference (into English), 1998; Preludium, 1998,World-In-Between, 2000, Expulsion du mal (into French, Canada, Ecrits des Forges) 2002, Dead Angle, 2004, Dorinte (into Romanian 2004), Thin Ice (2008), Niked Eye (2010, haiku poems in six languages), Dark Age (2011, Into English), Erato (2011, into English), Soifs (2011, into French), Feet to the Fire (2013); Haiku Elegies (2013).
Short stories: Autopsia (Another Time), 1001 Short Fictions (2015), and
Several books of essays and literary theory: Figurative Speech and Macedonian Poetry, Pact and Impact, Stone of Temptation, Cahiers, Small Literary Theory, Theory of Literature, introduction (2004, into English), Hermeneutics of Identities (2006), The Demon of Interpretation (2009), Macedonian Temptations and other essays (2012), Open Poetics (2016).
She has also been the editor of several anthologies of Macedonian & world short stories, essays and poetry. She has been editor of several readers and anthologies (Balkan Image of the World, Glossary of Literary Theory, Memory and Interpretation, The Black Arab as a Figure of Memory, New Literary Theory and Hermeneutics, Poetics anf Hermeneutics, Dialogue of Interpretations, Theory of Intertextuality, Poetics and Hermeneutics, Interpretations Vol. 1 on Violence & Art, Interpretations Vol. 1 on Memory and Art, The Black Arab as a Figure of Memory – Interpretations vol. 3, The Art of Dance).
She makes art photos. Personal website: www.kulavkova.org.mk
Email: kkulavkova@gmail.com
Kuajt e egër të Galiçicës
Дивите коњи на Галичица
“Liria jonë është një tiran
kurse ne të varur nga vendi i egër
(edhe nga gjaku edhe nga shpirti)
gjithnjë i nënshtrohemi –
Kalërojmë në mënyrë ekstatike
pa shalë, pa fre, pa pushim
vendi nuk na mban
gjumi s’na merr –
Ngarendim kurrizit të malit
nën qiellin e lartë
si një vashë me afsh
mbi një burrë vigan –
Ditët e netët tona nuk dinë
çfarë është koha e saktë
hapësira na magjeps
kemi sy peshku
me pamje në dy liqenë
njëri i bardhë tjetri i zi –
nuk na kanë lënë të zgjedhim
të zëmë vend.
Ne, grigjë mrizore e meshkujve të pazbutur
pela, mëza
të gjithë në dy mendje, fjalë e paparë
vatër bëjmë, ngushëllim në shkretëtirë
të butë kërkojmë
ëmbëlsi e qetë në virrmë të errët.
Të rraskapitur nga liria
– griva vetjake shenjtërore –
të robëruar nga bukuria si nga lemeria
ikim nga hija jonë
këlthasim, hingëllojmë, trokëllijmë, tërbohemi.
Gjithnjë ikim e gjithnjë jemi këtu
krejt krejt bëjmë vetëm të mos zbutemi
çiftëzohemi në frikë
dhe lindim me frikë
edhe dashurinë e kemi përballje me frikën
frikë e tmerr te pragu
i vdekjes së natyrshme.
Së largu na shiko o Zbutës
na e trego fytyrën e hajthme
të lirisë, na jep pak liri
se kah t’ia mbajmë më tutje
me këtë tepricë lirie
– ne s’e dimë!”
“Shqetësimi metafizik”
„Метафизички немир”
Më entuziazmon fjala jote pa asketë
pa pushim i daltuar si mbishkrim i foljes prej argjile
i ngjyrosur dhe oval me ritëm të brendshëm
të dendur të mitit e lirës
së gardhit e etjes
fytyra jote nga mospranim e gërvishtur
si murana të tempujve të lashtë
nga gritha e vija
shifra e data
si një libër i ndaluar dhe i shenjuar
pas së cilës shkrihej shpirti
dhe e smaltonte akuarelin e tij
duke mos përsëritur asnjë
hap. Asgjë.
Çdo gjë është e përkryer e para dhe e fundit.
Edhe ky shi i imët, ky kuptim i grimcuar
do të kalojë. Do të mbetet vetëm
shqetësimi yt metafizik
gërvishtëzat, pena kohë
nëpër fletore e freska
kumbimi i vazhduar
i fjalës
parehatia jote, edhe kur dashuron
edhe kur thyen!
NEPTUNI
НЕПТУН
– himn për Himnin e oshënarit
nga Aleister Crowley –
Udhëton kufijve zanafillorë, anësorë
të gjithësisë – një kuptim derivat/botë
kurse atje shpirti bredh, vigjilon
bedelë të mjerë por luksozë
me baticën stërpik
me zbaticën godet
rrufeshëm e me dredhi
shikon dhe i përpëlit sytë drejt thellësive
edhe vetë thellësi
e eterit jermi, ëndërr e hijes
dritë e errësimit
lumturi në dëshpërim
pasion për pije
vdekje e harresë
për gënjeshtër e mashtrim
për formë, opium!
Nëse dikush e nxjerr kokën në dritare
matanë kupës së tejdukshme qiellore
midis të formësuarës dhe të paformuarës
domethënë: Neptuni është mbështetur
Posejdoni e ka zgjatur dorën, është kërcënuar tmerrësisht
balena vrasëse lartësive është kredhur
e mësuar me fundin, me greminën
e mësuar me rrugën më të shkurtër
deri te qendra, te qarku i brendshëm i Psikesë
deri te pika e marrë me mend, te morfema e çastit:
njëra kokë në njërën, tjetra
në anën tjetër, të matanshmen
meduzë, ti ushejzë me tetë sy
depo për frekuencën black-up
për restaurim, rrëzoje nga pushteti
formën, bëre një dyluftim
frymëzoje publikun, shikuesit
veprën bëje pas kuintave, në mënyrë klasike
lëshoje perden, luhate skenën
së largu na mbulon i Gjithpushtetshmi
lart, lart, lartësohet
kurse përfund tij vlon
artikulimi i ujshëm – Gjithë.
Përkthimi Shqip nga Lindita Ahmeti
2. Заминување
-пасија-
Веќе немаат број деновите:
веќе со години се мислам
дека морам еднаш
одовде да одам и принудена,
„за последен пат да ја поздравам
Александрија која се губи“.
Маглата се поткрева над котлините
визијата станува стварност
стравот се обвистинува:
се наѕира клисура, амбис сур
живописна урна
серт рис се задава од сртовите
како сираче, но отмен
и дрско убав, би рекла
смртно личен
само ревот негов ни бие
право в лице
насекаде околу-наоколу
мене и тебе, синко мој
бие бијно, очебијно
а сепак кревко
небаре може да се сотре
да се изгуби место нас
со еден замав на главата
со едно затнување на устата
со еден потег на четката
со мал премаз боја
со нов слој малтер
со обично будење од длабок сон
ама будење нема,
веќе нема назад и тебе те нема
Младост моја
само необичен сон, збор и допир
само задоцнета потрага по изгубеното
може да те оживее како свет –
но литературен
како сенка на сенката
„што било, пак ќе биде“
но ти не се враќаш
само јас се играм
и во занес, и во очај
зашто ништо нема моќ
нема такво време
ни таков живот
обнова нема
близина блага ни блаженство
зашто далеку одовде
ги нема милите предмети
нема реки ни планини
нема езера ни миризби
и кајшто ги има
зашто сè е црвен кантарион
отсега па натаму
лековита но горчлива
пресеклива трева, жива лава
и сè е грешка
и нема помирување
и другото е друго, трето
и сè се брои
а ти си единствена, неделлива
грутка, Младост
и мака и мак, и зрнце царевка
царска приказна
полна пресврти и препознавања
делби и разделби
неразрешливи заплети
– и душата ти е водена низ мрак
од незнаење кон знаење,
трагично, Аристотеле –
зашто некој ја негува
уметноста на фугата
бегството, селидбата!
О, собери го семето расеано по светот
на сите четири, шест исконски страни
макар подлажи го дека има
каде да се врати!
Melancholia:
a XXI Film and a XVII Engraving
The sun is rising revolutions
for days on end.
Three or four eclipses
within just a few months.
It’s getting dark before it sets down.
“If something must happen, give in
don’t put up resistance”, you keep repeating.
‘I’m inexperienced’, I say and begin
swimming backstroke, determined,
prepared for everything.
“There is more than one reason
for a new utopia, for a
romantic apocalypse.
Call it Melancholia”.
‘When the storm passes,
we’ll see what’s left
of me, of you, in this world’.
“Not everyone wakes up from hypnosis” –
I hear another voice from afar and
I do my best not to drown.
To wake up.
Fear
What is that thing shadowing in the distance?
Is it a cloud’s shadow falling on the horizon
is it a solar eclipse
or is the night getting darker?
Neither a cloud’s shadow falling on the horizon
nor is it a solar eclipse
nor is the night getting darker –
it is life gathering its loot
before disappearing out of sight.
If it were life, which it was not
I would’ve roamed around and kept quiet.
But it was a miracle tied in a knot
that I had to untie
with words and careful tactics.
When will I remember, Shadow,
that which I had forgotten
before I had remembered it?
How will I confess my fear
of heights?
Anxious, you say to yourself:
‘There is a way. Turn time into
a story, without it being
completely true or purely fictional.
If you cannot turn it into a story,
then turn it into a poem’,
the inner voice tells me.
‘Make the magical real
and the real magical, and
let them meet half-way’.
Mystical Fear
“Why are your cheeks so hollow
and your features so ravaged? Why is your face
frost-chilled, and burnt by the desert sun?
Why is there so much grief in your heart?”
“Enkidu, my brother, whom I loved so dearly—
the fate of mankind has overwhelmed him.
Then I was frightened, I was terrified by death”.
Gilgamesh, Tablet X
I am not afraid of her –
she has crawled under my skin
she has snuck into my bed
we are together through fair and foul.
I share with her –
both good and bad
but the barbarians are coming
but the barbarians are coming.
I didn’t want to get too attached,
but she spoke quietly,
murmured, mumbled, fumbled
made me reflect
until she managed to slip into
my dreams, like a pale reflection
patiently waiting
for the right moment
to grab a hold of me
as if I were a mystical rhyme
a Shadow under the hot sun
from ages and ages ago
from the depths of time itself.
but the barbarians were coming
but the barbarians were coming.
TRANSLATED BY
IGOR POPOVSKI
Edited by Catherine Brown
