1. Fabula te Ezopit , per nxenesit ne shkolle fillore
1-Shqiponja, sorra dhe bariu
Nje shqiponje shigjetoi me vrull nga nje shkemb i larte dhe rembeu nje qengj. Nje sorre qe e pa, plasi nga zilia dhe deshi te bente edhe ajo te njejten gje. U ul me zhurme dhe qendroi mbi nje dash. Po iu pleksën thonjte ne leshin e dashit, e nuk mundi te ngrihej. Rrahu ajrin me krahe me force, sa e pikasi bariu, i cili i shkoi prane, e zuri dhe i preu ca pende. Ne mbremje e mori me vete dhe ua shpuri femijeve.
Kur ata e pyeten se c’lloj zogu ishte ky, ai iu pergjigj:
– Eshte nje sorre, qe e mban veten per shqiponje.
Morali dhe domethenia e fabules eshte ky: Kush shkon pa mend, per te arritur me te medhenjte se vetja, ben gjithfare marrezish, dhe pervec fatkeqesive qe peson, behet edhe qesharak.
2-Peshkataret
Disa peshkatare dolen per peshkim, po pasi u munduan nje kohe te gjate, nuk zune gje. Prandaj po rinin ne varke te merzitur. Ate cast, nje peshk i madh grabitqar, qe notonte me shpejtesi, u hodh gabimisht ne mes te varkes. Peshkataret e zune, e shpune ne qytet dhe e shiten.
Domethenia e kesaj fabule eshte: Shpesh here, atyre qe nuk u ndihmon mjeshteria, iu sjell gezim fati
3-Dhelpra me bark te fryre
Nje dhelper e urritur, qe gjeti ne nje zgavër lisi buke e mish, lene aty nga ndonje bari, hyri me shpejtesi brenda dhe i perlau. Por iu fry barku aq shume sa nuk mundi te dale dot prej andejdhe vuri kujen. Nje dhelper tjeter, qe e solli rruga ne ato ane, e pyeti se c’po ndodhte, dhe kur e mesoi, i tha:
– Tani duhet te rrish aty brenda, derisa te behesh aq sa ishe kur hyre.Keshtu do te dalish fare lehte.
Domethenia: Vetem koha i zgjidh problemet e veshtira
4-Dhelpra dhe leopardi
Nje dhelper u grind me nje leopard se cili prej tyre ishte me i bukur, e meqe leopardi nxori ne pah bukurine e trupit, dhelpra iu kthye e i tha:
– Atehere, sa here me e bukur se ti duhet te jem une, qe kam nje mendje te ndritur?
– Fabula tregon se bota e dijes eshte me e mire se bukuria e trupit
5-Dhelpra dhe majmuni
NJe dhelper dhe nje majmun po kalonin ne te njejten rruge dhe flisnin per bujarine e fisit te tyre. Thane sa deshen derisa mberiten ne nje vareze. Duke hedhur syte andej, majmuni psheretiu. Kur dhelpra e pyeti perse, majmuni, duke i treguar varret, i tha:
– E si te mos perlotem, kur shoh mbi varre epitafet e paraardhesve te mi dhe te sklleverve te tyre.
Thuaj genjeshtra sa te duash- i tha dhelpra- perderisa askush prej tyre s’mund te flase.
-Fabula tregon se edhe njerezit genjeshtare behen teper te dyshimte kur nuk ka se kush ti kontrolloje per ato qe thone.
6-Bretkosat!
Kur shterroi pellgu, dy bretkosa u larguan prej andej, per te gjetur nje vend tjeter me uje. Sapo mberriten ne nje pus, njera prej tyre, pa u menduar, i tha tjetres te zbrisnin atje. Por tjetra i tha:
– Po nese shterron uji qe eshte aty poshte, atehere si do te mundim te dalim jashte?
* Fabula na meson te mos i marrim gjerat me mendjelehtesi
7-Plaku dhe vdekja
Njehere, nje plak preu nje barre me dru, i ngarkoi dhe mori nje rruge te gjate. I lodhur nga rruga, uli ngarkesen pertoke dhe i foli vdekjes. Vdekja erdhi sa hap e mbyll syte dhe e pyeti se perse e thirri:
– Te me ngreshe barren e druve- i tha ai.
* Fabula tregon se cdo njeri e do jeten e tij, edhe kur eshte ne fatkeqesi.
8-Bletë rritësi
Dikush hyri ne nje bletore, kur nuk ishte i zoti dhe vodhi mjalte e dyll. PAsi u kthye bleterritesi dhe i pa kosheret bosh, ndenji ne nje ane dhe po vrojtonte me kujdes.
Bletet qe po ktheheshin nga kullota e pane dhe iu leshuan per ta thumbuar. Atehere ai tha:
– Kafshe te pacipa, ate qe iu vodhi e late pa ndeshkuar dhe po me ndeshkoni mua, qe perkujdesem per ju.
* Kjo ndodh edhe me disa njerez, qe, per shkak te mosnjohjes, nuk mbrohen nga armiqte, po iu largohen miqve, duke i gjykuar keta te fundit si mashtrues.
9-Neperka dhe gjarperi i ujit
NJe neperke shkoi ne nje burrim per te pire uje, por gjarperi i ujit e pengoi me zemerim, duke i thene se nuk i mjaftonte vendi qe kishte, po vinte edhe ne shtepine e tij.
E meqe grindja arriti kulmin, rrane ne nje mendje, qe te ndesheshin midis tyre dhe fituesit t’i takonte edhe uji, edhe vendi.
Se fundi, caktuan kohen dhe vendin e dyluftimit.
Nga urrejtja qe kishin per gjarperin e ujit, bretkosat shkuan tek neperka dhe i dhane zemer, duke i premtuar se do te luftonin ne krahe te saj. Filloi beteja e neperka luftonte me gjarperin e ujit, ndersa bretkosat, meqe nuk mund te benin asgje me shume, ia dhane nje kuak-kuak me tere fuqine e tyre.
Kur fitoi, neperka i qortoi se, megjithqe i kishin premtuarte merrnin pjese ne beteje, jo vetem qe nuk e ndihmuan, po kendonin pa prere se largu.
Atehere ato i thane:
– Po duhet te dishe se bashkepunimi yne nuk u arrit e duar, por me zë.
* FABULA tregon se aty ku duhen duar, ndihma me fjale s’ka asnje vlere!
10-Milingona dhe brumbulli
Ne vere, nje milingone, shkonte neper ara, mblidhte kokrra elbi e gruri dhe i grumbullonte si ushqim per dimer. Nje brumbull, qe e pa, filloi ta tallte, duke i shprehur gjoja keqardhjen e vet, se po shpenzonte kohen, kur te gjitha kafshet e tjera e kishin lene punen dhe po shlodheshin. Ate cast, milingona nuk foli, po kur pllakosi dimri dhe bajgat u shkaterruan dhe u shperndane nga shiu, brumbulli, i drobitur nga uria, erdhi te milingona dhe i kerkoi ushqim,
Kete here milingona i tha:
– Neqoftese do te punoje atehere kur une robotohesha dhe ti argetoheshe, sot nuk do te te mungonte asgje.
** Ata qe nuk parashikojne te ardhmen ne kohen e mireqenies, e pesojne, kur ndryshojne situatat
11-Kopshtari dhe qeni
Qeni i nje kopshtari ra ne pus. Kopshtari, duke dashur qe ta nxirte prej andej, u fut edhe ai ne pus. Po qeni nuk e kuptoi perse i shkoi prane, e meqe e mendoi se i shkoi per ta mbytur, e kafshoi. Ai, i vene ne pozite te veshtire, i tha:
– Mire m’u be, sepse u mundova te shpetoja dike qe u rrezua vete.
** Per njeriun e pakenaqur, qe gjykon keq mireberesin e tij
2.
Luani dhe miu
Nje here duke fjeturnje luani i kaloi nje mi neper goje.
Luani u zgjua dhe filloi te sillet nga te gjitha anet per ta gjetur miun.
Ne ate cast e pa dhelpra se si gjithe ai luan u tremb nga nje mi i vogel.
Kurse luani tha;
Un nuk u tremba po me kapi inati per guximin e tij
Shume te bukur